Służwski Dom Kultury - ekologiczne serce Warszawy! Służewski Dom Kultury to instytucja silnie związana z ochroną przyrody od początku swojej działalności. Ekologia jest jednym z jego działań statutowych. Bliskość parku, ekoarchitektura, wiatrak zasilający drewniany amfiteatr, koziarnia, pasieka, ogród społeczny oraz silnie rozwijana od 30 lat edukacja przyrodnicza sprawiają, że SDK postrzegany jest jako rodzaj ekologicznej farmy miejskiej i zyskał sobie nieoficjalne miano domu kultury i ekologii. I. ZIELONA INSTYTUCJA KULTURYmiejscem dla wszystkich Ekologiczna instytucja kultury to instytucja uważna oraz wrażliwa na procesy i zjawiska biologiczne zachodzące zewnątrz i wewnątrz budynku. Projektując infrastrukturę oraz działania programowe instytucji należy poznać lokalny ekosystem, aby móc zrozumieć zachodzące w nim procesy, i tym samym starać się nie ingerować w nie. Flora i Fauna Siedziba Służewskiego Domu Kultury została zaprojektowana zgodnie z potrzebami i specyfiką otaczającego środowiska naturalnego. Przykładem jest bogactwo gatunkowe awifauny otaczającego parku, który zamieszkuje ok. 35 gatunków ptaków lęgowych. W licznych miejscach SDK znajdziemy zatem stanowiska lęgowe i budki dla ptaków. Dzięki ażurowym drewnianym elewacjom budynku miejsce dla siebie mogła znaleźć rodzina pełzaczy ogrodowych. Budynek odbiega od betonowych, zamkniętych brył uniemożliwiających korzystanie z nich tylko przez człowieka. Dodatkowo, przy pierwotnych nasadzeniach wokół nowej siedziby SDK, wybrano rodzime gatunki roślin, których owoce są chętnie zjadane przez ptaki. SDK stara się stwarzać i zachowywać siedliska dla mikro i makroorganizmów. Nie pozbywamy się jesiennych liści z okolicznych terenów tworząc tym samym liściaste polany, będące schronieniem dla jeży i licznych owadów, a także naturalną spiżarnią dla ptaków. Liście chronią też glebę przed nadmiernym wysuszeniem i stanowią zasób materii organicznej. Instytucja zachowuje także ścięte i obumarłe drzewa z Dolinki Służewieckiej, które pod postacią martwego drewna dalej pełnią rolę środowiska życia wielu gatunków organizmów, w szczególności owadów, grzybów i porostów. Tutaj warto wspomnieć, że - w porozumieniu z Zarządem Zieleni m. st. Warszawy - trawniki są koszone dopiero we wrześniu, co umożliwia wielu owadom przejście pełnego cyklu rozrodczego, a także wydanie nasion roślinności łąkowej, co pozwala na ich rozpowszechnienie, zaś same nasiona mogą stać się źródłem pokarmu dla ptaków. Swój azyl znajdą także inne organizmy. Na terenie SDK mieści się zagroda dla kóz oraz ule, w których zamieszkuje kilka pszczelich rodzin. Nieopodal pasieki znajdują się domki dla dzikich zapylaczy. Zespół SDK Służewski Dom Kultury zatrudnia na stałe 19 pracowników oraz kilkudziesięciu instruktorów kursów i szkoleń - dlatego ważnym jest pielęgnowanie ekologicznych wartości wśród zespołu na co dzień. Oddolną inicjatywą pracowników było zbieranie nakrętek po plastikowych opakowaniach. Zebrane odpady przekazywane są do dalszej segregacji. Zgodnie z zaleceniami Prezydenta Warszawy nie kupują plastikowych sztućców jednorazowych, a podczas wydarzeń serwują kranówkę w szklanych naczyniach. Zamiast wielokrotnego gotowania wody w czajniku elektrycznym serwowane są gorące napoje w dużych wytrzymałych termosach. Podczas nieobecności pracowników wyłącza się zarówno przedłużacze zasilające komputery i drukarki, jak również ogranicza się ogrzewanie pomieszczenia. Nawet tak niedostrzegana praktyka jak korzystanie z dwuetapowych spłuczek w toaletach to dobry krok w kierunku bardziej świadomego ekologicznie pracownika. Zespół SDK uważa, że praca w tak misyjnej instytucji to nie tylko przywilej, ale i zobowiązanie. Pracowniczymi praktykami proekologicznymi starają się dawać przykład sobie i innym, że życie w zgodzie z naturą nie musi być trudne czy czasochłonne - jedyne czego potrzeba, to chęci. II. ARCHITEKTURA I INFRASTRUKTURAoszczędna i przyjazna środowisku naturalnemu Materiały budulcowe Dominującymi materiałami obiektu SDK są drewno, szkło i metal. Naturalne materiały pozwalają żyć w symbiozie z otoczeniem oraz podkreślają ekologiczne założenia placówki. Naturalna drewniana elewacja wykonana z desek z modrzewia syberyjskiego jest miejscem schronienia i gniazdowania organizmów. Odbiega od betonowych zamkniętych brył uniemożliwiających korzystanie z nich jedynie przez człowieka. Cyrkularność Architektura SDK została zaprojektowana tak, aby minimalizować zużycie surowców. Większość powierzchni użytkowej budynku SDK znajduje się pod ziemią, co ogranicza wydatkowania na ogrzanie budynku zimą i chłodzenie latem. SDK posiada także elektrownię wiatrową, alternatywne źródło energii, które zasila oświetlenie w amfiteatrze i parku SDK. Ażurowa nawierzchnia parkingu pozwala przepuszczać wodę do gleby oraz sprzyja występowaniu nawierzchni zielonej. Integracja Otwarta architektura SDK integruje, zaprasza i zachęca do aktywnego spędzania czasu blisko domu. Brak ogrodzenia wokół budynku umożliwia rozszerzanie działalności instytucji poza granice budynku, ułatwia okolicznym mieszkańcom kontakt z parkiem, przy okazji zachęcając do korzystania z obiektu. Rezygnując z ogrodzenia nie ingeruje się także w wędrówki zwierząt bytujących w Dolince Służewieckiej. Przy SDK znajduje się wieża obserwacyjna umożliwiająca podglądanie życia ptaków oraz stojaki postojowe na rowery wraz z samoobsługową stacja naprawy rowerów. Integralną częścią budynku jest drewniany amfiteatr, stworzony z myślą o realizowaniu wydarzeń artystycznych, w tym koncertów muzycznych. Tego typu rozwiązanie ułatwia organizację wydarzeń bez potrzeby wynajmu sceny plenerowej. Na terenie SDK znajduje się także plac zabaw wybudowany w dużej mierze z drewna. Przestrzeń w sposób kompleksowy sprzyja organizacji wydarzeń w plenerze takich jak joga, nordic walking czy cieszące się dużą popularnością, cykliczne Ptasie Spacery. III. EDUKACJA EKOLOGICZNALokalna i Globalna Lokalnie Chcąc żyć w dobrej, sąsiedzkiej relacji z naturą - trzeba ją najpierw poznać. Dlatego od początku działalności skupiamy się na edukacji przyrodniczej w nurcie edukacji empatycznej. Rozbudzamy zainteresowanie i uwrażliwiamy na zielone skarby Służewa i Warszawy. Ogrodnictwo i rolnictwo miejskie Propagujemy ogrodnictwo i rolnictwo miejskie z wykorzystaniem ekologicznych metod upraw i nawozów. Na terenie SDK znajduje się Wspólny Ogród - jeden z pierwszych ogrodów społecznościowych w Warszawie. W ogrodzie znajduje się wymiennik nasion, z którego można pobierać nasiona lub przynosić swoje zapasy oraz dzielić się z innymi. Lokalny bank nasion pozwala dbać o różnorodność biologiczną i zachowywać stare, rodzime odmiany nasion. W ogrodzie znajduje się także zbiornik na deszczówkę oraz otwarty kompostownik - miejsce, w którym każdy może nieodpłatnie zostawiać bioodpady kuchenne wytworzone w domu. Wspólne kompostowanie umożliwia instytucji przetwarzanie domowych odpadów we własny nawóz organiczny, bogaty w składniki odżywcze. Cyklicznie prowadzimy także “Pogotowie Kompostowe” ucząc korzystania z kompostownika oraz zasad kompostowania w przydomowym ogrodzie jak i w mieszkaniu. Na terenie zagrody dla kóz znajduje się również pasieka, dzięki której możemy dzielić się wiedzą w sposób praktyczny na temat pszczelarstwa miejskiego oraz metod prowadzenia i zakładania własnych uli. Organizowane są wykłady i warsztaty na temat permakultury, ogrodnictwa i przyrody w mieście, szerząc wiedzę na temat zwierząt i roślin w Warszawie, a także uprawy własnego, zdrowego pożywienia, w tym suwerenności żywnościowej. Wybudowany wspólnie ze społecznością lokalną piec chlebowy ułatwia przygotowywać ciepłe posiłki bez użycia prądu podczas wydarzeń plenerowych. Aktywizm Misją SDK jest szerzenie wiary w sens małych, dobrych zmian na poziomie lokalnym. Służewski Dom Kultury integruje, zrzesza i przyciąga miłośników przyrody oraz aktywistów. Wspieranie i inicjowanie działań oddolnych jest częścią edukacji ekologicznej, dlatego stworzyliśmy ofertę i program Zielonego Wolontariatu Wspólnie z sąsiadami i organizacjami inicjujemy zbiórki na rzecz zwierząt, organizujemy ploggingi - zajęcia ruchowe połączone ze sprzątaniem ziemi. Kultura dzielenia się zasobami stanowi ważną działalność ekologiczną. Staramy się udostępniać przestrzenie budynku na inicjatywy i pomysły mieszkańców a także organizacji pozarządowych, także tych działających w obszarze ekologii. Instytucja jest także częścią Spółdzielni Kultury to inicjatywa Urzędu m.st. Warszawy, w której instytucje, organizacje, grupy nieformalne i wszyscy chętni - nieodpłatnie - dzielą się swoimi zasobami - przestrzenią, sprzętem, produktami kultury. Pracownie edukacyjne SDK Stwarzamy możliwości edukacyjne dla szkół w formie dedykowanej oferty dla grup zorganizowanych opartej na empirycznym poznaniu, zobaczeniu ekologicznej uprawy warzyw czy pszczół w ulach. Staramy się łączyć edukacje artystyczną z edukacją przyrodniczą. „Skrzydlaci Sąsiedzi” Od początku istnienia Służewskiego Domu Kultury działa Galeria przy Kozach - przestrzeń wystawiennicza dla lokalnych i uznanych artystów, a także miejsce do prezentacji wystaw pokonkursowych jak i prac powstałych w pracowniach SDK. Galeria korzysta ze stałych zasobów wystawienniczych. Organizowane są m. in. wystawy skoncentrowane wokół tematyki ekologii i środowiska naturalnego. Globalnie Obszarem naszych działań jest także edukacja globalna - budowa świadomości istnienia konkretnych zjawisk i współzależności ich w przyrodzie, a także przekazywanie rzetelnej wiedzy naukowej, dzięki której można lepiej zrozumieć i reagować na zmiany klimatu. Na terenie SDK i Dolinki Służewskiej znajduje się klimatyczna ścieżka edukacyjna skupiająca się na tematyce adaptacji miasta do zmian klimatu. W partnerstwie z organizacjami pozarządowymi, prowadzone są wykłady i Przyrodnicze Wtorki z Ekspertem. Wierzymy, że dopiero dzięki połączeniu wspólnych zasobów, narzędzi edukacyjnych, animacyjnych oraz wiedzy merytorycznej możliwa jest skuteczna edukacja i realna zmiana. Następny